Isto kao što važi za reči „umetnik“, „doktor“, „naučnik“, reč „veštica“ je gotovo beznačajna bez nekog kvalitativnog prideva ispred same reči. Ovde se nalazi kratki osvrt, abecednim redom, na sistem klasifikovanja. Morao sam napraviti neke razlike izmedju evropskih i američkih „vrsta“ veštica. Iako, mnoge od ovih kategorija se preklapaju isto kao što se mešaju i žive osobe.
Antropološko čarobnjaštvo
Sve što antropolozi nazivaju čarobnjaštvom, uglavnom se odnosi na jedno ili oba navedena značenja:
- praktikovanje nezavisne (stvarne) magije. Oni za koje se sumnja da su barem ponekad koristili magiju van društveno prihvaćenih normi.
- Promenjeno stanje, često nesvesno, postajući „čudovište“ koje može bacati kletve na ljude takozvanim „zlim ili urokljivim okom“.
Hrišćansko čarobnjaštvo ili Hristo-Wicca
Verovanja i praktikovanje onih koji mešaju Neoklasično čarobnjaštvo (vidi dole) i/ili Neopagansko čarobnjaštvo (Wicca) sa liberalnim formama hrišćanstva, kreirajući tako nove Mezopaganske verzije Wicce. To su oni koji su u prvom redu uvereni da je čarobnjaštvo „umeće“ a ne religija. Njih uglavnom ostali Wiccani gledaju podozrivo, često ih nazivajući jereticima. Naravno, svi osim najliberalnijih hrišćana smatraju da su svi ljudi koji se bave bilo kojim oblikom čarobnjaštva jeretici, osim hrišćanskih sveštenika, đakona i propovednika koji bi trebalo da imaju potpuni monopol nad svim izvođenjima magije.
Klasično čarobnjaštvo
Praktikovanje čarobnjastva za koje mnoge moderne veštice misle da je originalno čarobnjaštvo, ali se zapravo uvek ispostavi da su to muškarci i žene koje obmanjuju druge. Ovi se ljudi retko nazivaju vešticama (bar ne kada im se obraćate licem u lice), ali mogu u svojoj torbi trikova imati znanje o poradjanju (babice), o lečenju pomoću magije, o biljakama i ostalim lekovima iz davnina, o vršenju abortusa, pravljenju ljubavnih napitaka i otrova, divinaciji, bacanju prokletstava i blagoslova itd. Klasične vještice su opstale do današnjeg dana, iako u sve manjem broju, uglavnom u zabačenim selima ili među Romima i ostalim narodima koji „putuju“ sa mesta na mesto.
Kriminogeno čarobnjaštvo
Čarobnjaštvo koje je originalno započeto od strane onih koji su ga prvi koristili. Uglavnom je to prava upotreba magije za negativne ciljeve – zloupotreba magije. To je verojatno ono na šta se najpre odnosila reč „Wicca“, ma kako to neugodno zvučalo modernim Wiccanima, ali je i vrlo slično onome kako antropolozi zapravo definišu čarobnjaštvo.
Đavolsko čarobnjaštvo
Uglavnom imaginaran kult obožavaoca Đavola, izmišljen od strane srednjevjekovne Crkve,kao izgovor za silovanja, mučenja i ubijanja na hiljade žena, dece i muškaraca. Navodi se da je kult bio sačinjen od ljudi koji su obožavali Đavola, prema hrišćanskom naučavanju, u zamenu za magične moći koje su koristili za svoju dobrobit i da naude drugima.
Eklektično čarobnjaštvo
Uverenja i praksa onih koji su na liberalno/ heterodoksnom kraju Wicce.
Etničko čarobnjaštvo (Vidi i „tradicionalno čarobnjaštvo“)
Praksa raznih ljudi sa ne-engleskog govornog podrucja koji se bave magijom, religijama ili alternativnim načinima lečenja u svojim vlastitim zajednicama i koji se nazivaju „vešticama“ od strane onih koji se sluze engleskim jezikom, iz jednostavnog razloga da ne znaju ništa drugo.
Porodična tradicija ili „Fam-Trad“ čarobnjaštvo
Praksa i uverenja onih koji tvrde da pripadaju nekoj porodici, ili su bili poučavani od članova neke porodice, kojaje navodno „underground“Paleo ili Mezopaganskatokom više vekova u Europi i /ili Americi, koji su koristeći svoje znanje i moći da u tajnosti ostanu živi. Velika većina ljudi koje ćete ikad sresti, a koji tvrde da su Fam-Trad čarobnjaci, jednostavno lažu, ili su bili lagani od strane svojih učitelja. Takva se vrsta čarobnjaštva jos ponekad naziva „Nasledno čarobnjaštvo“ ili „Genetsko čarobnjaštvo“. Ove zadnje nazive koriste ljudi koji misle da se moraju proglašavati vešticama i čarobnjacima kao što su to bili njihovi prec, i da su dokazano bolji od drugih koji nemaju takvo poreklo.
Vilinsko tradicionalno čarobnjaštvo
- bilo koji od nekoliko različitih (katkada i suprotstavljajućih) tradicionalnih Mezo i/ili Neopaganskih linija čarobnjaštva, osnovanih od strane slepog poete i nitkova, samozvanog gurua, Victora Andersona (1917-2001), kroz 70-te, 80-te i 90-te. On je izmešao britanski i kelstki folklor o vilama, gardnerijanizam, Voodoo, Max Freedom Longovu verziju havajske Hune, Tantru, cigansku magiju, verovanja Indijanaca stare Amerike i sve ostalog čega se mogao setiti u vrijeme kada je učio od osnivača svih ovih tradicija.
- Razne vrste Neopaganskog čarobnjaštva fokusirani na homoseksualne, biseksualne i/ili transeksualne oblike i magijske metode, radije nego na heteroseksualne, koje su ponekad homofobne, koje su se koristile u većini Wiccanskih tradicija.
- Druge sekte Neopaganskog čarobnjaštva fokusirane oko stvarnih ili izmišljenih vilinskih bića, često preuzetih iz romantičnih pesama, drama i novela o vilama. U većini ovih tradicija se nalazi pretpostavka da su srednjevekovna povezivanja vila i veštica bila stvarna i da su vile bile „originalno“ Paleopaganski prirodni duhovi i/ili božanstva.
Feminističko čarobnjaštvo
Nekoliko novih monoteističkih ili henoteističkih religija nastalih u ranim 70-tima, od strane žena u feminističkim zajednicama koje su pripadale ženskom duhovnom pokretu i/ili su imale kontakt sa Neopaganskim vešticama. To je delimično izdanak Neopaganskog čarobnjaštva, kojije neceremonijalno i grubo potpuno izbacio muška božanstva iz religije, a delimično konglomeracija nezavisnih i eklektičkih „uradi sam“ kovena feministkinja koje naginju duhovnosti.
Religija uglavnom uključuje obožavanje samo jedne konkretne Boginje (koja predstavlja sve Boginje), koju koriste kao izvor inspiracije, magijske moći i psihološkog razvoja. Njihove su školarine često rupa bez dna i muškarcima nije dopušten pristup ni učestvovanje.
Opaska: mnoge druge veštice takođe smatraju sebe feministkinjama, ili se ponašaju tako, bilo da koriste sam izraz ili ne.
Gardnerovsko Čarobnjaštvo
Originalno je nastalo iz Mezopaganskog izvora, od kojeg je krenulo Neopagansko čarobnjaštvo osnovano od strane Geralda Gardnera i njegovih prijatelja u kasnim 40-tim i 50-tim, a zasnivalo se na njegovim navodnim kontaktima sa preživelima iz britanskih kovena prikrivenih paganskih veštica. Kada je završio sa inovacijama, proširenjima i/ili rekonstrukcijama rituala, zakona i ostalih materijala, kopije njegova dela su pokradene od strane brojnih drugih koji su proglašavali Fam-Trad statuse i počinjali nove vlastite religije. (Vidi Ronald Huttonov Trijumf Meseca za više detalja). Iako su Gardnerivci ponekad nazivani „pošast umeća“, zajedno sa Aleksandrijanskim Wiccanima i članovima drugih britanskih tradicija, većina njih može se smatrati jednostavno ortodoksnom granom neopaganskog čarobnjaštva.
Goth čarobnjaštvo (gotičko)
Ljudi u „Goth“ subkulturi koji praktikuju jednu ili više stvari iz Neoklasičnog, Neopaganskog a ponekad i Neodiaboličkog čarobnjaštva. Goth Wiccani se fokusiraju na „tamne, crne“ Bogove i Boginje (u prevodu, onima koji vladaju stvarima kao sto je smrt i drugi svet) i pokušavaju da izgledaju strašno.
„Bapska pošast“ čarobnjaštvo
Odnosi se na naviku uobičajenu među modernim vešticama, koje tvrde da su bile inicirane u ranoj dobi od strane majke ili bake, koje su pripadale Fam-Tradu, ali koje su sad (baš zgodno) mrtve, ne govore engleski, i/ili su na drugačiji način nedostupne za pitanja.
Imigranstka tradicija ili Imm – Trad čarobnjaštvo
Odnosi se na navike i verovanja postulata Mezopagana i Fam – trad članova koji su emigrirali u Ameriku, i pomešali svoje magijske i religijske običaje sa Indijancima, oslobođenim robovima afroameričkog porekla i prethodnim emigrantima. Primeri ovakve tradicije mogu uključivati puno raznih voodoo i hoodoo rituala (vidi Voodoo i Afričko Karipski paganizam, autorice Lillith Dorsey za detalje), pensilvanijske kletve, i apalačko magijsko znanje. Ne koristim više puno ove izraze otkada sam video da je većina ovih ljudi samo eklektična i lažna, bez razmišljanja šta zapravo rade.
Neoklasično čarobnjaštvo
Trenutna praksa onih koji svesno, ili nesvesno, kopiraju u manjoj ili većoj meri stvarne, ili pretpostavljene aktivnosti Klasičnog čarobnjaštva, a koji se nazivaju (ili ih drugi nazivaju) vešticama.
Neodijaboličko čarobnjaštvo
Uverenja i praksa nekih od modernih Satanista, koji rade na tome da budu sve sto srednjevekovna Crkva i fundamentalisti kažu da trebaju biti. Neki od njih izvode Crne Mise, čine blasfemiju i svetogrđe nad hrišćanskim idejama i objektima, održavaju (ili nastoje održavati) orgije i tako dalje. Postoje neka mala preklapanja sa „goth“ subkulturom iz 80-tih, ali većina Gotha nisu Satanisti.
Neopagansko čarobnjaštvo ili Wicca
Mnoge nove duoteističke religije osnovane od 1960-tih, koje su zapravo samo varijacije Gardneriovskog čarobnjaštva, ali neki od njih imaju nezavisne inovacije i/ili rekonstrukcije bazirane na stvarnom ili pretpostavljenom Fam-tradu, Imm-tradu, literarnim kreacijama i tako dalje, bas kao Gardnerovci. Većina grupa koja se naziva Wicca su zapravo Neopaganske veštice, iako se one malo ortodoksnije mogu smatrati i Mezopaganima.
Neošamansko čarobnjaštvo
- Uverenja i praksa modernih osoba koje pokušavaju nanovo otkriti, ponoviti i/ili proširiti praksu šamanskih vještica.
- Neopagansko čarobnjastvo koje se izvodi sa perjem, bubnjevima, kristalima i ostalim New Age dodacima, sa neodređenom šamanskom inspiracijom. Mnogi koriste bubnjeve i mantranje radije nego psihodelična sredstva kako bi postigli željeno stanje transa.
Šamansko čarobnjaštvo
- Originalna verovanja i prakse onih koji su koristili psihotropne biljke, poput belladone i praktikovali kult Boginje meseca širom predsrednjovjekovne Evrope, a koji je možda mogao preživeti Srednji vek.
- Trenutno, neošamansko čarobnjaštvo kao što to rade oni koji ne koriste prefix NEO.
Tradicionalno čarobnjaštvo
- Verovanja i prakse onih koji su konzervativniji/ortodoksniji kraj Wicca spektra
- Izrazito nejasan i loše upotrebljavan pojam korišten od strane gardnerovskih konkurenata, prepostavljenih Fam – trade i drugih koji nastoje svoju praksu prikazati kao stariju i autentičniju od Wicce.
Čarobnjaštvo sa malim č
Verovanja i prakse onih „modernih“ ljudi koji slede jednu ili vise grana Neoklasičnog i/ili Neopaganskog čarobnjaštva, i odbijaju to priznati tvrdeći da su Fam – trade čarobnjaci (veštice)
Witta
- Izmišljena forma Paleo-Mezo čarobnjaštva. Pretpostavljamo da je bila praktikovana u drevnoj i srednjeverkovnoj Irskoj, a sada se naziva germanskim imenima.
- Moderna mešavina anglo-saksonske/germanske rekonstrukcije Paganizma sa Wiccom.
Pojašnjenje:
“Paleopaganizam” je uopšteni pojam za originalne politeističke i na prirodi orijentisane vere plemenske Evrope, Afrike, Azije, obe Amerike, Okeanije i Australije, gde su one praktikovane, ili se u nekim retkim slučajevima još uvek praktikuju. kao originalni nepromenjeni sistem verovanja. Od takozvanih „velikih svetskih religija“ Hinduizam (pre uticaja Islama na Indiju), Taoizam i Šinto, na primer, potpadaju u tu kategoriju, iako bi mnogi pripadnici tih religija bili nevoljni da koriste taj pojam. Neki paleopaganski sistemi verovanja mogu biti rasistički, seksistički, homofobični itd. Postoje milioni i milijarde Paleopagana koji žive i obožavaju svoje Bogove i danas.
“Mezopaganizam” je uopšteni pojam za širok spektar pokreta, kako organizovanih tako i neorganizovanih, započetih kao pokušaj da se ponovo stvori, oživi ili nastavi ono što što su njihovi osnivači mislili da su najbolji vidovipaleopaganskih puteva njihovih predaka, ali koji su slučajno, željeno ili neželjeno, pod jakim uticajem monoteističkih, dualističkih ili neteističkih pogleda Zoroastrianizma, Judaizma, Hrišćanstva, Islama, ili pak ranog Budizma. Primeri mezopaganskih sistema verovanja bi mogli da uključe slobodno zidarstvo, rozenkrojcere, teozofiju, spiritualizam itd, kao i one oblike druidizma pod uticajem tih pokreta, te mnoge religije afričke dijaspore kao što su Voudoun, Santeria, Kandomble itd, ali i Sikizam, nekoliko sekti Hinduizma koje su pod uticajem Islama i Hrišćanstva, Mahajana Budizam religiju/filozofiju Theleme Aleister Crowley-a, Odinizam i delove nordijskog paganizma, većinu “Porodičnih tradicija veštičarenja (one koje nisu potpuni lažnjak), kao i najortodoksnije (aka “britanske tradicionaliste) denominacije Wicce.
(preuzeto iz Esencijalnog vodiča za čarobnjaštvo i Wiccu, Isaac Bonewits)
